O Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento (CSIC, Xunta de Galicia) continua coa itinerancia, iniciada o mércores 16 de outubro de 2024 en Lugo e que finalizará en Santiago de Compostela o 22 de xaneiro de 2025, da exposición “Os Nosos Castelos. San Paio de Narla e os seus señores”. A mostra está organizada polo grupo de investigación “Historia Social del Poder desde la Edad Media”, do IEGPS, que dirixe Amparo Rubio Martínez, científica titular do CSIC, e conta co apoio da Axencia Turismo de Galicia, do Concello de Friol e da Secretaría Xeral dá Lingua da Xunta de Galicia.
Esta actividade, enmarcada na Semana da Ciencia e a Tecnoloxía do CSIC, inaugurarase, o 15 de novembro de 2024, no Centro Colaborativo de Friol (Lugo) nun acto que terá lugar ás 17:00 horas e que contará coas intervencións da deputada delegada de Cultura da Deputación Provincial de Lugo, Iria Castro Fernández; do alcalde de Friol, José Ángel Santos; da concelleira María de los Ángeles Buján; do director do IEGPS, Pablo S. Otero Piñeyro Maseda; e do comisario da mostra, Eduardo Pardo de Guevara e Valdés, profesor vinculado ad honorem do CSIC e director honorario do IEGPS.
Tras o acto inaugural, haberá unha visita guiada realizada polo comisario da mostra acompañado doutros membros do equipo de traballo da mesma. A continuación, entregaranse os premios aos gañadores do concurso de debuxo "Debuxando os nosos castelos" para, posteriormente, continuar cunha mesa redonda de carácter divulgativo na que se profundará nalgúns aspectos tratados na exposición, como a contorna territorial e xurisdicional de Narla, a evolución arquitectónica da fortaleza, as súas referencias documentais ou as liñaxes que tiveron dereitos sobre ela.
“Os Nosos Castelos. San Paio de Narla e os seus señores” permanecerá aberta ao público no Centro Colaborativo de Friol (Lugo) ata o 16 de decembro de 2024, con horario de visitas de luns a venres (09:00-15:00 horas) e luns e mércores de 16:00 a 18:00 horas. Posteriormente trasladarase á sede do IEGPS, en Santiago de Compostela (do 22 de xaneiro ata o 25 de febreiro de 2025).
O obxectivo da exposición é difundir o patrimonio histórico e monumental ao redor da fortaleza de San Paio de Narla (Santa María de Xiá, Narla, Friol), adquirida pola Deputación Provincial de Lugo no ano 1939. En 1983 converteuna en museo histórico e etnográfico, trasladando a ela boa parte das coleccións etnográficas do Museo Provincial de Lugo. A fortaleza foi derrubada nas revoltas dos Irmandiños do século XV e reconstruída no século seguinte, polo que o actual edificio é obra dos séculos XVI e XVII, fundamentalmente.
Para iso, a mostra consta dunha ducia de paneis nos que se abordan cuestións como o espazo señorial no que se sitúa, a evolución arquitectónica da fortaleza, as liñaxes que se forxaron na súa contorna ou a súa pegada documental e mesmo literaria.
Con esta exposición o IEGPS dá continuidade a unha liña de actuación iniciada en 2021 ao redor de mostras itinerantes sobre castelos, torres e fortalezas de Galicia e a súa contorna xeográfica: “Os nosos castelos da Ribeira Sacra: Castro Caldelas e Monforte de Lemos” (2021-2022), “Os nosos castelos: Castro de Ouro e o mariscal Pardo de Cela” (2022-2023) e “Os nosos castelos: A Limia, terra de torres” (2023-2024).
